Pokrzywa na odchudzanie, oczyszczanie, odporność, anemię, nadmierną potliwość...

Rośliny uznawane za chwasty to często zioła o cennych właściwościach leczniczych. Należy do nich pokrzywa.

Pokrzywa zwyczajna łac. Urtica dioica L. dorasta do 2 metrów wysokości. Ziele pokrzywy zbieramy od od maja do września w słoneczne dni przed kwitnieniem. Suszymy w cieniu, w miejscu dobrze przewietrzanym rozkładając cienką warstwą.
Korzeń z kłączem zbieramy późną jesienią, zimą lub wczesną wiosną (zimowy zbiór ma najwięcej substancji czynnych)

Co zawiera pokrzywa?

• żelazo,
• magnez,
• fosfor,
• wapń,
• potas,
• siarka,
• krzem,
• sód,
• jod,
• flawonoidy (neutralizuje wolne rodniki, które przyczyniają się do szybszego starzenia się organizmu i powodują większość chorób)
• karotenoidy,
• Witamina C (dwukrotnie więcej niż w owocach czarnej porzeczki), A, K1, B2

Właściwości pokrzywy:

• zwiększa ilość czerwonych krwinek krwi i hemoglobiny we krwi,
• obniża poziom glukozy we krwi,
• działa przeciwmiażdżycowo,
• moczopędnie,
• hamuje stany zapalne w układzie pokarmowym i moczowym,
• zwiększa odporność,
• poprawia trawienie,
• poprawia pracę wątroby,
• odtruwa organizm,
• wzmacnia żołądek,
• zmniejsza nadmierną potliwość,
• działa przeciwbiegunkowo,
• działa przeciwinfekcyjnie,
• przeciwanemicznie,
• przeciwgośćcowo,
• hamuje krwawienie,
• wpływa korzystnie na perystaltykę jelit,
• działa wzmacniająco,
• zmniejsza dolegliwości związane z zespołem napięcia przedmiesiączkowego ( na obrzęk i bóle piersi w ZNP warto stosować pół n a pół z łopianem),
• zwiększa ilość mleka u kobiet karmiących,
• powstrzymuje komórki rakowe przed rozmnażaniem się,
• korzeń pokrzywy wpływa na zdrowie prostaty

Chlorofil - zielony barwnik w liściach pokrzywy

Chlorofil ma bardzo zbliżoną budowę molekularną do czerwonego barwnika krwi (hemoglobiny).

Funkcje obydwu barwników to przenoszenie tlenu - chlorofil w roślinie a hemoglobina w organizmie ludzkim. 

Dzięki temu podobieństwu chlorofil ma działanie wspomagające tworzenie się krwi. Chlorofil ponadto zapewnia lepsze wykorzystanie białka, poprawia działanie tarczycy, obniża zapotrzebowanie na insulinę, przywraca równowagę kwasowo-zasadową, oczyszcza krew z toksyn i złogów z całego organizmu, hamuje stany zapalne, łagodzi ból, działa rozkurczowo.

Napar z pokrzywy:

1 łyżkę stołową suszonej pokrzywy zalać szklanką wrzątku i zaparzać pod przykryciem przez 10-15 minut. Odcedzić i popijać małymi łykami.

Warto także dodawać parę listków pokrzywy do zup.

Kuracja odmładzająca sokiem z pokrzywy

Kurację przeprowadzamy na wiosnę pijąc przez 3-4 tygodnie 3-4 łyżki soku z młodych pokrzyw dziennie rozcieńczając sok wodą w stosunku 1:3 ( na 3 łyżki soku 9 łyżek wody)

Do wyciskania soku najlepiej używać wyciskarki wolnoobrotowej. Sok z sokowirówki zawiera mniej składników odżywczych (wirowanie i wyższa temperatura niszczą cząsteczki molekularne i enzymy).

Poza tym sok z wyciskarki można dłużej przechowywać w lodówce.

Pokrzywa dla sportowców i na odchudzanie 

Wyciąg z kłączy i korzeni pokrzywy

• zwiększa wydolność fizyczną, 
• wpływa na lepsze dotlenienie mięśni,
• zapobiega obrzękom po wysiłku fizycznym,
• przyspiesza eliminację zakwasów

Poprzez zwiększenie wydolności fizycznej wyciąg pozwala na bardziej intensywny, dłuższy trening co przyspiesza zrzucanie zbędnych kilogramów.:)

Ponadto napar z liści pokrzywy poprzez poprawę trawienia i oczyszczanie z toksyn wspomaga proces odchudzania.
Pokrzywa pomaga pozbyć się nadmiaru tłuszczu, który gromadzi się u kobiet z powodu zaburzeń hormonalnych, nadmiaru estrogenu.

Zastosowanie zewnętrzne pokrzywy

• łupież,
• łojotok,
• trądzik,
• odżywienie skóry,
• poprawa wyglądu cery

Oliwka pokrzywowa

1 część suchej pokrzywy (ziele) zalać 3 częściami ciepłego oleju winogronowego lub oliwy z oliwek z pierwszego tłoczenia o odstawić na 2 tygodnie po czym przecedzić.

Stosować do okładów na zmiany łuszczycowe.

Oliwkę można też stosować do smarowania skóry zamiast balsamu. Ma ona właściwości natłuszczające, odżywcze, przeciwzapalne, regenerujące, oczyszczające. 

Warto także wcierać oliwkę we włosy zniszczone zabiegami fryzjerskimi. Po wtarciu w skórę i we włosy zostawić ją na kilka godzin, a najlepiej na całą noc. Potem włosy umyć.

Bicze z pokrzywy na reumatyzm

Ksiądz Kneipp, jeden z najbardziej znanych na świecie propagatorów ziołolecznictwa i wodolecznictwa zaleca codziennie, kilkuminutowe "bicie" miejsc zreumatyzowanych wiechciem świeżych pokrzyw.

Miód pokrzywowy (sok z pokrzywy + miód) obniża i wyrównuje ciśnienie tętnicze.

Informacje zamieszczone na  stronie są przeznaczone wyłącznie do celów edukacyjnych i nie zastępują porady wykwalifikowanego pracownika służby zdrowia.

Czekolada - czy możemy się nią bezkarnie zajadać? To zależy...

Drzewo kakaowca z łac. Theobroma cacao (pokarm bogów) rośnie w gorącym, wilgotnym klimacie wzdłuż równika i może dorastać do 12-15 metrów wysokości. Ze względu jednak na utrudnienia zbioru plantatorzy nie pozwalają mu wyrastać wyżej niż 8 metrów.

Odmiany kakaowca:

• criolo - odmiana o najszlachetniejszym smaku, bez goryczy, najrzadziej występująca i najtrudniejsza w uprawie,
• forastero - najbardziej popularna odmiana, odporna na niekorzystne warunki środowiska, wysoko plenna, o intensywnym smaku,
• trinitario - to odmiana powstała na skutek skrzyżowania odmiany criollo i forastero

Pierwszymi ludami, które zapoczątkowały rytuał picia kakao byli Majowie, potem przejęli go również Aztekowie. Spożywanie napoju zwanego chocolatl (co znaczy - gorzka woda, czyli nie było tam dodatków słodzących), do którego dodawano różne przyprawy np paprykę chili, było związane z obrzędami religijnymi. 
Aztekowie pili także ten napój przed długimi wyprawami, aby zwiększać swoją wytrzymałość.

Jak powstaje czekolada?

Najpierw zbiera się owoce z których wydobywa się ziarna. Dojrzały owoc zawiera zwykle od 20 do 75 ziaren o długości 1 do 3 cm.

Następnie ziarna poddawane są procesowi fermentacji, potem suszenia i prażenia. 
W ten sposób powstaje gęsta pasta czyli miazga kakaowa. W następnym etapie oddziela się tłuszcz (masło kakaowe) od suchego proszku. 

Podczas ponownego mieszania suchych składników z masłem kakaowym z dodatkiem cukru uzyskuje się ciemną czekoladę.

Samego masła kakaowego używa się do produkcji białej czekolady.

Zdrowotne działanie kakao

Już 3000 lat temu używano kakao w celach zdrowotnych. 

Organiczne, nie poddane obróbce termicznej kakao zawiera wiele unikalnych składników odżywczych, takich jak np.:

• magnez,
• żelazo,
• miedź,
• wapń,
• fosfor,
• witaminy A, E,
• tryptofan (powoduje wydzielanie serotoniny - hormonu "szczęścia")
• fenyloetyloaminę (wywołuje uczucie podekscytowania),
• mnóstwo flawonoidów czyli antyoksydantów (neutralizują wolne rodniki, które przyczyniają się do szybszego starzenia się organizmu i powodują większość chorób) - niestety jednak proces podgrzewania, przetwarzania niszczy antyoksydanty 

Główne właściwości zdrowotne kakao zawdzięcza epikatechinie - flawonolowi w nim występującym.

Niestety proces produkcji mlecznej czekolady niszczy znaczną część epikatechiny. Mleko blokuje także wchłanianie polifenoli (przeciwutleniaczy).
Znacznie więcej epikatechiny znajdujemy w ciemnej czekoladzie.

Badania wskazują na korzystny wpływ ciemnej czekolady na ciśnienie krwi, stany zapalne, poziom cholesterolu.

Liczne prace badawcze potwierdzają, że spożywanie kakao i czekolady o wysokiej zawartości flawonoli zmniejsza ryzyko miażdżycy, czyli zmniejsza niebezpieczeństwo wystąpienia choroby niedokrwiennej serca, udaru mózgu, niedokrwienia pozostałych narządów oraz nadciśnienia tętniczego.

Czy warto więc po nią sięgać? Na pewno warto jeśli ziarno pochodzi z upraw ekologicznych i zawiera naturalne dodatki. Niestety dodatek cukru nie jest korzystny dla naszego zdrowia.
cukier-czytaj więcej

Jeśli już sięgamy po czekoladę popularnych producentów to niech to będzie czekolada deserowa raczej niż mleczna (ponad 70% kakao). Poza tym czytajmy skład czekolady. Szczególnie unikajmy utwardzonych tłuszczy roślinnych, czyli tzw. tłuszczy trans, które są bardzo groźne dla naszego zdrowia!



UWAGA!  Istnieją dwie nazwy, jedna to cacao, a druga to cocoa.
Cacao może zawierać dodatki np. cukier. Jest bardziej przetworzone, w procesie produkcji poddawane wysokiej temperaturze, jest uboższe w składniki odżywcze i jest tańsze.
Cocoa natomiast, to surowy proszek kakaowy, bez dodatków, mniej przetworzony, poddawany niskiej temperaturze obróbki, bogaty w składniki odżywcze.

Domowa zdrowa czekolada

Możemy zrobić sobie zdrową czekoladę sami. Wystarczy w ciepłej kąpieli podgrzać miód i mieszając dosypywać kakao aż do uzyskania takiej gęstości, że więcej dosypać się nie da. Można oczywiście dodać wcześniej np. ziarenka wanilii. Jest świetna! Polecam! :)

Informacje zamieszczone na  stronie są przeznaczone wyłącznie do celów edukacyjnych i nie zastępują porady wykwalifikowanego pracownika służby zdrowia.

Solić czy nie solić? Czy sól powoduje wzrost ciśnienia i choroby serca? Są dowody, że NIE!

Sól to sól, tak? A jednak nie. Są bardzo istotne różnice.

Biała sól kuchenna to czysty chlorek sodu, oczyszczony z minerałów, zawierający chemiczne dodatki, m. in. przeciwzbrylacze czyli toksyczne substancje, takie jak np. związki aluminium.

Dietetyk Patryk Holford twierdzi, że biała sól kuchenna ma na swoim koncie nie tylko choroby sercowo-naczyniowe, ale również zaburzanie równowagi minerałów w organizmie, co prowadzi do problemów zdrowotnych.

"Minerały ze sobą współpracują i muszą być w równowadze" 

Na przykład potas i magnez współpracują z sodem regulując równowagę wodną oraz impulsy nerwowe i mięśniowe.

Im więcej człowiek spożywa sodu, tym więcej magnezu i potasu potrzebuje. 

Tym samym, zbyt duże spożycie sodu(soli oczyszczonej) prowadzi do niedoboru potasu i magnezu. Wówczas mięśnie stają się napięte, nerwy są nadmiernie stymulowane i człowiek czuje się bardziej niespokojny.

Ponieważ magnez jest zaangażowany w utrzymanie gęstości kości i równowagi hormonalnej, jego zbyt niskie poziomy mogą obniżać wytrzymałość kości i prowadzić do problemów przedmiesiączkowych(PMS).

Dlatego ogromne znaczenie ma zamiana soli kuchennej na sól bogatą w minerały.

Sól kamienna (nieoczyszczona) oprócz chlorku sodu zawiera cały zestaw minerałów i pierwiastków niezbędnych do życia.

Zawartość minerałów w soli kamiennej jest bardzo zbliżona do składu naszych płynów ustrojowych. Mamy przecież słone łzy, słony pot. 

Skład chemiczny i mineralny naszej krwi i płynów ustrojowych jest zbliżony do wody morskiej.

W soli kamiennej mamy takie pierwiastki, jak na przykład:

• magnez
• fosfor
• potas
• mangan
• żelazo
• selen
• cynk
• miedź
• wapń 

Jaką sól kupować?

Kopalnianą - kamienną (nieoczyszczoną), taką która powstała 200-300 mln lat temu. Tutaj można wymienić popularną ostatnio sól himalajską, ale niestety na rynku jest wiele podróbek - farbowanej na himalajską soli.

Dlatego ja kupuję naszą polską sól kłodawską.

Nie polecam soli morskiej ze względu na duże zanieczyszczenie wód w dzisiejszych czasach.

Sól pomaga nawodnić organizm

W dzisiejszych czasach często jesteśmy odwodnieni. Możemy, na skutek tego odczuwać bóle głowy lub inne dolegliwości.

Warto spróbować nawodnić organizm pijąc wodę z solą.

Wystarczy szczypta soli na szklankę wody. Przy tak małej ilości nie czuć smaku soli, więc nie jest to żadna niedogodność.

Jeśli pijemy samą wodę, to ona "przelatuje" przez nas i nie nawadnia, bo brakuje jej elektrolitów, które możemy znaleźć w soli kopalnianej.

Badania naukowe

Profesor Jan Staessen - uczony z Uniwersytetu w Leuven w Belgii na łamach The Journal Of The American Medical Association nie zgadza się z zaleceniami zmniejszenia spożycia soli.

Belgijski uczony swoją wypowiedź opiera na wynikach badań przeprowadzonych w Europie na grupie 3681 osób, trwających 8 lat. 

Ochotników podzielono na 3 grupy, z których każda spożywała inną ilość soli. Pierwsza spożywała 2,5 g soli dziennie, druga 3,9 g, a trzecia 6g dziennie.

Najwięcej zgonów (50 osób) z powodu chorób sercowo-naczyniowych wystąpiło u osób, które najmniej soliły. W drugiej grupie zmarły 24 osoby, a w grupie używającej najwięcej soli wystąpiło 10 zgonów.

Właściwości soli kamiennej:

• Pomaga przy skurczach mięśni. Wystarczy rozpuścić 1 łyżkę soli w wodzie i popijać aby uzyskać ulgę już po kilku minutach.
• Zapewniając wszystkie niezbędne pierwiastki śladowe znacznie poprawia układ odpornościowy.
• Odgrywa ważną rolę w uzupełnianiu elektrolitów w organizmie i utrzymaniu prawidłowego PH.
• Wzmacnia kości

Sól dla urody 

Masowanie skóry peelingiem solnym złuszcza ją i oczyszcza.

 Dzięki temu skóra nabiera jędrności i wygląda młodziej. 

Peeling solny można wykonać z mieszanki soli, soku z cytryny i oliwy z oliwek.

Lampy solne są naturalnymi jonizatorami powietrza. 

Urządzenia elektroniczne, takie jak telewizory, komputery wytwarzają jony dodatnie, które nie są korzystne dla naszego zdrowia.

Jonizacja ujemna powietrza występuje np. po burzy, w okolicy wodospadu, nad oceanem. 

Jony ujemne zwiększają przepływ tlenu do mózgu, a tym samym zmniejszają senność i dodają energii do pracy umysłowej.

Burak czerwony - niedoceniane polskie superfood

Wzmianki o buraku czerwonym i jego zastosowaniu w kuchni i lecznictwie ludowym sięgają IV wieku przed Chr.

Na nadciśnienie stosowano np. surowy sok z buraka pół na pół z miodem.

Jakie witaminy i minerały zawiera burak?

• witaminy z grupy B, 
• witamina C,
• potas,
• wapń,
• fosfor,
• magnez,
• żelazo,
• bor,
• rubid i cez (bardzo rzadkie metale)

Właściwości buraka

Burak leczy dolegliwości wątroby i nerek. Jest wskazany przy zaparciach, otyłości, nadciśnieniu, żylakach, chorobach układu krążenia, chorobach serca, gorączce, arteriosklerozie, problemach skórnych.


Nasza dieta zazwyczaj jest mocno zakwaszająca organizm(nie mylić z zakwaszeniem żołądka), Spożywamy dużo kawy, herbaty, napojów gazowanych, serów, słodyczy. 
Natomiast sok z buraka działa odkwaszająco na organizm.

Burak znany jest również z  działania antyrakowego. Warto wiedzieć, że zawarty w buraku czynnik hamujący wzrost nowotworu, nie ulega zniszczeniu przez gotowanie.

Sok z buraka zalecany jest przy anemii, gdyż ma on działanie krwiotwórcze.

Trzeba jednak pamiętać, że soki należy pić powoli, małymi łyczkami (pół godziny przed jedzeniem lub 2 godziny po jedzeniu) w ten sposób przyswajanie rozpocznie się już w jamie ustnej, a po 20 minutach dotrą do krwi i do wszystkich komórek. 

Zbyt szybkie wypicie soku i nie mieszanie go ze śliną może doprowadzić do wzdęć.

Ponadto burak oczyszcza organizm, wzmacnia go, ma korzystny wpływ na skórę, włosy i paznokcie.

Sok z buraka zalecany jest szczególnie kobietom w ciąży ze względu na dużą zawartość kwasu foliowego, który przyczynia się do prawidłowego wykształcenia kory mózgowej płodu.

Buraki zawierają przeciwutleniacz - kwas alfa-liponowy, który może pomóc w obniżeniu poziomu glukozy, zwiększyć wrażliwość na insulinę i przeciwdziałać zmianom wywołanym przez stres oksydacyjny u chorych na cukrzycę.

Kwas alfa-liponowy jest pomocny przy odchudzaniu ponieważ ogranicza apetyt i niekontrolowane napady głodu.

Sok z buraka - legalny dopalacz 

Burak zawiera dużą ilość azotanów i flawonoidów, które zamieniane są w kontakcie ze śliną w NO. Picie przed treningiem soku z buraka powoduje, że serce jest bardziej ukrwione i mięśnie potrzebują mniej tlenu podczas ćwiczeń o wysokiej intensywności.

Badania przeprowadzone na zawodowych kolarzach wykazały, że poprawiła się wydajność w grupie, która piła sok z buraka. 

Kolarze pokonujący dystans 4 km polepszyli swój wynik o 11 sekund, a grupa pokonująca 16 km poprawiła swój wynik aż o 45 sekund.

Kwas z buraków

Na schorzenia wątroby szczególnie wskazane jest picie kiszonego barszczu (2-3 szklanki dziennie). Po 3 miesiącach takiej kuracji wątroba jest w świetnej formie. 

Kiszony barszcz czerwony zawiera dobroczynne bakterie, które poprawiają naszą odporność. Jest więc świetny do odbudowy naszej flory bakteryjnej w jelitach np. po kuracji antybiotykami.

Przepis na kwas buraczany (kiszony barszcz czerwony)

W kamiennym garnku lub szklanym słoju układamy umyte, obrane, pokrojone w plastry buraczki przekładając kilkoma ząbkami zmiażdżonego czosnku. Możemy dodać też kilka liści laurowych i kilka ziaren ziela angielskiego. Na wierzchu kładziemy kromkę razowego chleba na zakwasie i zalewamy wszystko przegotowaną, przestudzoną, osoloną wodą (ok. 1 płaskiej łyżki na litr wody). Wszystko przygniatamy np. talerzykiem i słoikiem z wodą tak, żeby nic nie pływało na wierzchu. Przykrywamy przepuszczającym powietrze materiałem(np. gazą lub podziurkowanym widelcem papierem do pieczenia i zabezpieczmy gumką recepturką). Po kilku dniach może zebrać się na wierzchu biały nalot, który trzeba zebrać. Potem zlewamy gotowy barszcz do słoików i przechowujemy w lodówce.

Burak na potencję

Już w czasach starożytnych burak używany był jako afrodyzjak. Faktycznie potwierdzono naukowo, że bor zawarty w burakach ma wpływ na produkcję hormonów, które są odpowiedzialne za popęd seksualny i libido.

Pamiętajmy, żeby kupować buraki tylko od znanych, małych producentów(najlepiej ekologicznych), którzy nie używają nawozów sztucznych ani herbicydów. 

Kupując warzywa z nieznanego źródła narażamy się na to, że "zaleją" nas toksynami i zamiast nam służyć tylko nam zaszkodzą.

Informacje zamieszczone na  stronie są przeznaczone wyłącznie do celów edukacyjnych i nie zastępują porady wykwalifikowanego pracownika służby zdrowia.

Cukier - biała trucizna. Czy cukier szkodzi?

Przecież cukier jest naturalny i daje energię

Cukier jest źródłem energii dla mięśni, tkanki nerwowej i mózgu.

Jednakże cukier rafinowany jest koncentratem, czyli występuje w stężeniu, które w naturze nie jest znane. Pozbawiony jest witamin, włókien roślinnych oraz pierwiastków śladowych, które naturalnie występują w jednej kompozycji, która jest stanowi wówczas dla organizmu kompleks odżywczy.

Aby rafinowany cukier mógł być przez nasz organizm spożytkowany, to w reakcjach muszą wziąć udział witaminy i pierwiastki śladowe, które znajdują się w naszym ciele. W ten sposób pozbawiamy organizm witamin, głównie z grupy B i wielu minerałów, takich jak np. wapń i magnez, a także niektórych pierwiastków śladowych.

Cukier przyczyną wielu chorób

Biały cukier składa się z glukozy i fruktozy. Fruktoza jest metabolizowana w organizmie podobnie, jak alkohol(różni się tym, że alkohol jest jeszcze metabolizowany w mózgu) powodując stłuszczenie wątroby. Sprzyja powstawaniu stanów zapalnych, cukrzycy, chorób serca i innych chorób przewlekłych, przyspiesza starzenie się komórek.

Dlaczego wciąż jemy więcej cukru?

Cukier rafinowany jest szybko wchłaniany i dostaje się do krwi. 

Trzustka dostaje sygnał do wydzielania dużej ilości insuliny(hormon, który reguluje zawartość cukru we krwi) co prowadzi do wyczerpania trzustki i do znacznego obniżenia stężenia cukru we krwi(hipoglikemii).

Nadmierne spożycie cukru zaburza także wydzielanie hormonu zwanego leptyną, który to hormon informuje mózg o tym, że głód został zaspokojony, czyli że już się najedliśmy. W ten sposób wciąż czujemy się głodni.

Gdzie jeszcze jest ukryty cukier?

W dzisiejszych czasach obecny jest prawie we wszystkich przetworzonych produktach spożywczych. Jest obecny w jogurtach(ok. 5 łyżeczek cukru w 150 ml), soczkach, chrupkach śniadaniowych, gotowych daniach, w daniach w proszku, a nawet w wędlinach.

Cukier może być przyczyną ADHD u dzieci

Jeśli dziecko jest niespokojne, wykazuje nadmierną aktywność ruchową, jest trudne do zniesienia, nie potrafi się na niczym skoncentrować to możliwe, że przyczyną jest niewłaściwe żywienie - nadmierna ilość cukru(fast-foody, słodkie napoje, przetworzona żywność).

Podobnie może być, gdy dziecko jest agresywne lub szybko się męczy, często choruje.

Cukier to narkotyk

Cukier uzależnia i wszyscy bardzo dobrze o tym wiemy. Trudno jest odmówić sobie, choćby od czasu do czasu, przekąszenia czegoś słodkiego. Producenci żywności wykorzystują ten fakt i dosypują go do większości produktów spożywczych.

Cukier pożywką dla grzybów, pasożytów i nowotworów

Może nie wszyscy zdajemy sobie sprawę z tego, że nasz organizm zasiedlają już od urodzenia przeróżne bakterie, grzyby, pasożyty.

Okazuje się, że są one nam potrzebne, ale tylko gdy są w odpowiedniej ilości. Musi być zachowana równowaga. Niestety żywność bogata w cukry proste powoduje, że ta równowaga zostaje zachwiana i zaczynamy chorować.

Komórki nowotworowe odżywiają się cukrem właśnie.

Myślę, że temat nie została jeszcze wyczerpany i będę coś tu jeszcze dopisywać. :)